خلافت از منظر اهل سنت با تکیه بر آراء غزالی

در زمینه امامت و خلافت بعد از پیامبر اسلام، نظریات متفاوتی در بین مسلمانان مطرح شده است و هر کدام از فرقه های اسلامی به یکی از این دو مبنای امامت و خلافت گرایش پیدا کرده اند. سؤال اصلی نوشتار حاضر این است که مهمترین عوامل شکل گیری نظریه خلافت در اذهان اهل سنت به خصوص در آراء غزالی چیست؟ در پاسخ به این سؤال، این فرضیه را به آزمون گذاشتیم که توجه به واقعیات زندگی سیاسی صدر اسلام و مراجعه به سیره خلفا مهمترین عامل طرح این نظریه است. اهل سنت و به خصوص غزالی خلافت را به منزله پدیده ای که در صدر اسلام اتفاق افتاده، همواره مدنظر داشته اند و نظریات خویش را با آن و بخصوص عمل صحابه تطبیق می دهند و برای خلیفه یا امام همان وظایف و اختیاراتی را متذکر می شوند که خلفا از آن برخوردار بودند. نتیجه اینکه اهل سنت نظریات خویش را با امر واقع تطبیق داده و به یک معنی توجیه گرا هستند و نکته حایز اهمیّت در نظریات ایشان تقدم عمل بر نظر می باشد و به اصطلاح از نظرات پسینی به جای پیشینی سود می برند.